Όσο ήμουν έγκυος στο πρώτο μου παιδί (τον σούπερ Τζώρτζη μου), έψαχνα πολλά και διάφορα. Μερικά με έσωσαν (βλέπετε babywearing ας πούμε), άλλα ήταν λούσα παιδικά και για εγκυμονούσες, μερικά για την ανάπτυξη του μωρού, κάποια για την ψυχολογική (από τότε είχα πειστεί πχ να μην αφήνω ποτέ το μωρό να κλαίει) και κάποια για την σωματική. Διάβαζα, έβλεπα, έπαιρνα ιδέες αλλά η αλήθεια είναι ότι όσα και να διαβάσεις, αν είναι ένα απλό άρθρο που σου λέει 2-3 κουβέντες και συμβουλές, δεν σου λέει πραγματικά τι θα πρέπει να κάνεις σε όλες τις περιπτώσεις που θα σου συμβούν στην πραγματικότητα.
Στο πρώτο παιδί επίσης… πως να το πω, πως να το πω; Δοκιμάζεις, αποτυγχάνεις, δεν σου πάει, αλλάζεις στάση, διαβάζεις κάτι άλλο που σου ταιριάζει περισσότερο, δοκιμάζεις, κ.ο.κ. Δηλαδή το πρώτο παιδί είναι ολίγον τι… πειραματόζωο! Βέβαια, μπορεί να το τρελαίνεις με τις αλλαγές που κάνεις, αλλά από την άλλη, δεν είναι καλύτερο να μην συνεχίζεις κάτι που βλέπεις πως κάνει το παιδί να αντιστέκεται ή που δεν σου πάει εν τέλει; Γιατί αυτά που διάβαζες στην εγκυμοσύνη και είχες συμφωνήσει (με τον εαυτό σου και μ’ αυτόν που τα έγραφε), ήταν πριν δεις τα ματάκια του μικρού σου! Πριν κλάψει με τεράστιο παράπονο και κλαίγοντας να προσπαθεί να σε αγκαλιάσει! Πριν καταλάβεις πόοοοσο απερίγραπτα θα το αγαπάς αυτό το πλασματάκι που σου κλωτσά την κοιλιά! Με λίγα λόγια, ναι… Μόλις γεννήσεις και γίνεις μαμά, πάνε πολλά περίπατο. Όπως πχ το εξάμηνο που θα θήλαζα και θα τον άλλαζα δωμάτιο, και διάφορα άλλα παρόμοια.
Και εν τάξει, όσο ήταν μωρό, δεν τον άφηνα να κλαίει. Χαίρομαι που δεν είχα κάνει και αυτό το λάθος! Μετά άρχισε να μεγαλώνει. Να κάνει ζουζουνιές και πείσματα (όπως ακριβώς κάνει και η Ναταλία τώρα), κάπως έπρεπε να αντιδράσω. Του έλεγα ΟΧΙ! Μετά διάβασα να μην του λέω όχι παρά μόνο όταν επρόκειτο για κίνδυνο. Το άλλαξα (πόσο δύσκολο όμως να μην λες «οχι»! Αγαπημένη λέξη όταν έχεις την ηγεσία!!!). Διάβασα να τους τραβάς αλλού το ενδιαφέρον άμα βάλουν τα κλάματα. Τώρα όμως διαβάζω να μην το κάνεις αυτό. Να συμφωνείς με το γεγονός ότι είναι στεναχωρημένα για αυτό που δεν τα αφήνεις να κάνουν, να τα πάρεις αγκαλιά και να τους πεις ότι κατάλαβες όσα νιώθει. Έτσι ξέρει το παιδί ότι σέβεσαι και τα δικά του συναισθήματα. Αυτό το έκανα στον Γιώργο από τα 2-3 του. Στην Ναταλία που το ήξερα… από την αρχή…
Στον Γιώργο είχα μάθει τα τάιμ-άουτ (time-out) που για τιμωρία βάζεις το παιδί να κάτσει κάπου για όσα λεπτά είναι και η ηλικία του. Για να το σκεφτεί καλύτερα αυτό που έκανε και για να ηρεμήσει. Το είχα φτάσει μόνο μέχρι τα 2 λεπτά. Μετά διάβασα ότι καλύτερο ίσως είναι αυτή η τακτική να γίνεται μαζί με την μαμά. Δηλαδή αντί να βάλεις τα μικρά μόνα τους κάπου, να τα πάρεις αγκαλιά και να τους πεις να πάτε να κάτσετε μαζί στον καναπέ και να διαβάσετε ένα βιβλίο πχ. Το άλλαξα. Μου φαινόταν πιο πολιτισμένο και πιο όμορφο για το παιδί. Όταν δεν άκουγε, τον απειλούσα ότι θα πάει στην τιμωρία ή πως θα του πάρω κάποιο παιχνίδι και θα πάει ψηλά για λίγες μέρες. Απαίσιο; Κι όμως να πάρει! Δεν μπορούσα να καταλάβω για ποιόν λόγο δεν δούλευε κάτι μακροχρόνια. Ναι ΟΚ, ηρεμούσε για λίγο, αλλά το ίδιο και το ίδιο λάθος θα το ξανάκανε! Τι στο καλό έπρεπε να κάνω; Με ποιον τρόπο να έχω τα ηνία;
Και τώρα (νομίζω) έχω μια πιο σωστή απάντηση. Ήρθε με το που γεννήθηκε η Ναταλία και διάβασα ένα βιβλίο (Growing our Children, Growing Ourselves για το οποίο θα σας μιλήσω σε άλλο ποστ). Καθόλου τιμωρίες, καθόλου φωνές, αφήνεις το παιδί να είναι παιδί και του λες και του ξαναλές και του ξαναματαλές για ποιον λόγο κάτι είναι σωστό ή λάθος. Δεν θα κακομάθει επειδή το αφήνεις να τρέχει μέσα στο σπίτι ή επειδή φωνάζει την ώρα που μιλάς στο τηλέφωνο. Εσένα μπορεί να σε ενοχλεί, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που το αφορά. Ο λόγος που θες να σταματήσει να κάνει χαζομάρες στο σούπερ μάρκετ είναι επειδή εσύ αισθάνεσαι άσχημα. Αυτό παιδί είναι. Χαζομάρες θα κάνει… Θα μάθει και την σωστή συμπεριφορά και τα πάντα, εφόσον άλλωστε έχει το σωστό παράδειγμα. Και εννοείται πως δεν είμαι ακόμη ο Βούδας, οπότε και μου φεύγουν και τσιρίδες και λέω και το γνωστό «Θα γίνει αυτό που λέω!», αλλά όπως μου είπε μια φίλη… Το θέμα είναι ότι μπορεί να κάνεις λάθη, αλλά εφόσον υπάρχει έστω αμυδρά κάπου στο μυαλό σου μια συγκεκριμένη προσέγγιση και φιλοσοφία, το παιδί το καταλαβαίνει ακόμη κι όταν εσύ πας ανάποδα.
Και έκατσα και είπα στον Γιώργο μου. «Αγάπη μου, η μαμά θέλει να σου πει πως αποφάσισε πως δεν θα σου ξαναβάλει τιμωρία (αυτό το τήρησα), θα προσπαθήσει να μην φωνάζει πολύ (και όταν το κάνω του ζητάω συγνώμη) και κάποια στιγμή μπορεί και να καταφέρει να μην φωνάζει –σχεδόν- καθόλου. Πως έτσι πιστεύει πως θα είναι καλύτερα τα πράγματα αρκεί να καταλάβει πως αυτό δεν σημαίνει πως θα μπορεί να κάνει ότι θέλει. Πως σιγά σιγά θα δει πως θα κάνει το σωστό επειδή του αρέσει και επειδή καταλαβαίνει πως είναι όμορφο να είμαστε σωστοί, όχι επειδή αλλιώς θα έχει επιπτώσεις, αλλά επειδή θα σέβεται και τους άλλους, όπως εμείς σεβόμαστε αυτόν… Πως θέλω να με βοηθήσει γιατί θα είναι δύσκολο και πως θέλω να ξέρει πως ότι κάνω το κάνω γιατί θέλω όταν μεγαλώσει να γίνει ένας πολύ καλός άνθρωπος. Και το μικρό μου πειραματόζωο το δέχτηκε, πήρα την άδεια του και ξεκίνησα! 😉
Η Ναταλία απολαμβάνει όλα αυτά από νωρίτερα. Πολύ πιο ελεύθερη κάνει ότι θελει (σχεδόν, έτσι; Μην τρελαθούμε και τελείως!), κι αν δείτε τους μπογιατισμένους μου τοίχους και έπιπλα, θα το πιστέψετε! Όταν κλαίει της μιλάω για αυτά που νιώθει δίχως να της αλλάζω συζήτηση, την αφήνω πολύ παραπάνω να κάνει αυτά που θέλει και δεν την τιμωρώ βέβαια.
Μακάρι να ήξερα και από την αρχή με τον Γιώργο κάποια πράγματα… Νιώθω τύψεις πολλές φορές. Από την άλλη ελπίζω να μην έχει χαθεί η ευκαιρία να συνειδητοποιήσει αυτή την αλλαγή και να νιώσει κι αυτός ελεύθερος, να είναι ο εαυτός του δίχως να φοβάται πως θα κριθεί ή τιμωρηθεί…
Κάτι συζητούσαμε τις προάλλες, ούτε καν θυμάμαι τι. Αυτό που θυμάμαι ήταν μια κουβέντα του Γιώργου. Κάτι για γονείς βέβαια και μου είπε… Τι σαν εσάς που δεν μας μαλώνετε, και δεν μας βάζετε τιμωρία ή δεν μας χτυπάτε; Άρα τα βλέπει! Τα ακούει! Ή τότε που από τα νεύρα μου ξεστόμισα με ευκολία το κλασσικό «σταμάτα Γιώργο γιατί θα φας ξύλο!!!» και όταν το άκουγα έλεγα από μέσα μου «ελπίζω να μην το άκουσε τώρα» και γύρισε ο Γιώργος με ένα ύφος σαν να κοιτάει κάποιον τρελό και μου απαντά «μαμά τι λες; αφού εσείς δεν μας δέρνετε!!!» και του είπα πως πάνω στα νεύρα τους οι μεγάλοι λένε πολλές χαζομάρες τελικά!
Πειραματόζωα τα πρώτα μας παιδιά, ίσως και τα δεύτερα… Ίσως και τα τρίτα! Όσο ζω μαθαίνω δε λένε; Τι λάθη θα κάνουμε; Μου λέτε; Πόσα και πόσο μεγάλα; Ένα πράγμα μόνο εύχομαι και προσεύχομαι. Ότι λάθη και να είναι αυτά, να μην είναι τέτοια ώστε να τους κλείσουν μονοπάτια που θα έπαιρναν αλλά από χαμηλή αυτοπεποίθησή/κόμπλεξ/φόβο δεν τολμούν να τα πάρουν… Δηλαδή να μην τα χαντακώσω… Να μην τα πληγώσω… Αυτή την στερνή μας γνώση δεν γινόταν να την είχαμε τώρα;